Anarkistinn segir: „Ekki ég“...

Búsáhaldamótmælin samanstóðu yfirleitt af nokkrum hópum:

1. Anarkistar. 

Þetta var hópur sem lagði sig sérstaklega fram um að gera mun á sér og almúganum og þótti miður að Hörður Torfa skyldi koma fyrir einum hljóðnema sem gaf í skyn að allir töluðu með einni rödd. Þeir stunduðu það framanaf að ögra stóra hópnum t.d. með því að hengja slagorð utan á húsið gegnt Alþingishúsinu og neita beiðnum Harðar um að taka niður grímurnar.

2. Bumbuslagararnir.

Lítill en kraftmikill hópur af fólki sem mótmælti líka þegar almenningur lét ekki sjá sig. Mjög róttækur hópur, heldur í eldra lagi og með ægilega neikvæðar skoðanir á allri pólitík. Fólkið með háværustu trommurnar og mest áberandi skiltin.

3. Unglingarnir.

Það voru aðallega unglingar sem grýttu þinghúsið með matvælum. Krakkar, oft í dýrum úlpum, sem komu með strætó úr úthverfum og keyptu (og stálu stundum) mat úr 10/11 í Austurstræti. Hrifnir af mjólkurvörum og eggjum úr salatbarnum. Miklu færri fullorðnir köstuðu mat en börn. Huldu oft andlit sín og voru nær alltaf með bakpoka.

4. Eldri borgarar.

Það var gríðarlegur fjöldi af eldra fólki sem mætti á mótmælin. Frekar friðsamlegt fólk sem hneykslaðist mest í samtölum hvert við annað. Hafði sig ekki mikið í frammi (fyrir utan bumbuslagarana).

5. Mannfræðingarnir.

Ljósmyndarar og áhugamenn um mannlífið. Voru hlutfallslega mjög margir og voru mættir til að fylgjast með en tóku oft undir með fjöldanum. Hópur sem var alls ekki hlutlaus. Í þessum flokki voru nokkrir beturvitar sem t.d. stunduðu það að rökræða það sem fyrir augu bar.

6. Fjölskyldufólk.

Mesti fjöldinn hverju sinni var ofurvenjulegt fólk, oft með börn. Fólk sem leit á það sem borgaralegt hlutverk sitt að mæta til mótmælanna og sýna með nærveru sinni andúð á vanhæfum og spilltum stjórnmálum. Sumir voru með skilti – en gjarnan nokkuð dönnuð og rökvís. Ansi margir höfðu pólitískar meiningar en yfirleitt ekki einhverjum ákveðnum flokki í hag. Menn höfðu bara fengið nóg af öllum stjórnmálamönnum.

7. Fatlaðir.

Það var dálítill hópur af fötluðum sem sótti mótmælin heim. Þetta var yfirleitt frekar vitsmunalega takmarkað fólk sem eyddi gjarnan tíma í að spjalla við lögreglumennina eða standa sem næst sviðinu.

8. Reiða fólkið.

Inn á milli var frekar lítill en reiður hópur. Fólk sem hafði ekki endilega sterka pólitíska vitund og var ekki hugmyndafræðilega með sterka afstöðu. Heillaðist bara af óróanum og látunum. Sumir voru óreglufólk en ekki allir. Í þessum flokki voru nokkrir matarkastarar.

9. Róttæku vinstri mennirnir. 

Hópur sem ásamt anarkistum (á stundum) var framarlega í flokki í að skapa læti. Fólk sem hafði unun af því að lenda í átökum við lögguna. 

Ég sleppi allskyns smáhópum eins og nasistunum og Óla Klemm. En þeir voru þarna líka en svo litlir að þeir skipta engu.

Það er aðeins í síðasta hópnum sem hægt er að tala um einhverja pólitíska tengingu eða stýringu. Þetta er lítill fjöldi þótt lögreglan hafi eflaust upplifað hann sem stærri vegna þess að langfæstir voru að atast í löggunni. Mikill meirihluti fólks á Austurvelli var að mótmæla öllum sem inni í þinghúsinu voru. Mikill minnihluti var að reyna að fá einföld stjórnarskipti.

„Valdarán“ vinstri flokkana var ekkert valdarán. Mótmælin utan við Þjóðleikhúskjallarann voru snúningspunkturinn. Það var Samfylkingarfélagið í Reykjavík sem felldi stjórnina. Fyrst og fremst vegna popúlisma og sífellt veikari stöðu ISG (að ekki sé talað um PR-klúður eins og „Þið eruð ekki þjóðin). 

Áhrif VG á byltinguna voru lítil en hugsanlega áberandi. Og þótt einhverjir innan VG virðist halda að byltingin hafi náð markmiði sínu við það að fá hér vinstri stjórn þá fer því fjarri. Mikill meirihluti þeirra sem voru á Austurvelli er enn óánægður, ófullnægður og telur að markmiðinu sé ekki nærri því náð. Tengsl SJS við byltingarfólkið voru samskonar og tengsl hans við kröfur þess – öll á yfirborðinu.

Í stað þess að fólk úr átta hópum af 9 komi fram og segi: „Enginn stýrði mér, ég gekk ekki erinda neins.“ Þá væri fróðlegt að forsprakkar VG segðu einfaldlega satt.